Kalmar

Oostenrijk

Julius Theodor Kalmar
1884 - 1968

Josef Frank
1885 - 1967

De Oostenrijkse ontwerper-ondernemer Julius Theodor (J.T.) Kalmar werd geboren in 1884 te Wenen (Oostenrijk). Hij was de zoon van Julius August Kalmar, oprichter van de succesvolle 'Kalmar' metaalfabriek in Wenen, gespecialiseerd in de productie van kroonluchters en andere gegoten bronzen voorwerpen; Voorheen 'Bronzewarenfabrik Böhm'. Zijn grootvader, Josef Karl von Szárkány, had vroeger een metaalfabriek in Hongarije.

Julius Theodor studeerde aan de Weense School voor Toegepaste Kunsten, hij kreeg onder meer les van de gekende Oostenrijkse architect / designer Josef Hoffmann. J.T. Kalmar behaalde zijn diploma in 1901. Verdere opleidingen vonden plaats met het oog op de bedrijfsopvolging en omvatten onder meer ambachten en kunstnijverheid. Hij voltooide een stage als meester riemenmaker en bracht ook een jaar door aan de Birmingham School of Art.

Vanaf 1906 ondersteunde hij het bedrijf van zijn vader en nam in 1913 het roer over. De moeilijke tijden en de chaos van de oorlog maakten de fusie met vier andere bedrijven in 1918 onvermijdelijk. Kalmar was nu eigenaar en directeur van de 'Erzgiesserei, Bronze- und Metallwarenfabrik AG, Wenen'.

Begin jaren twintig slaagde Kalmar erin om het verlichtingsassortiment van 'Erzgiesserei Wien' zowel technisch als commercieel aan te passen aan de modernste normen van die tijd. Het is dus geen toeval dat rond 1925 het contact tussen Kalmar en een kleine groep architecten rond architect Josef Frank groeide. De vloer-, wand- en plafondlampen ontworpen door Josef Frank, Oskar Wlach en (aanvankelijk) Walther Sobotka onder hun studionaam 'Haus und Garten Werkstätten' werden nu vervaardigd door de 'Erzgiesserei Wien'. De lampen werden bijgevolg verkocht in de verkoopruimtes van beide bedrijven.

In samenwerking met 'Haus und Garten' ontstond een serie zeer elegante lampen die overeenkwamen met het gematigde modernisme dat de architect Josef Frank vertegenwoordigde en die vervolgens de trend zette voor meerdere producten van Kalmar. De ideeën van de Werkbund kwamen overeen met Kalmars persoonlijke opvattingen over kwaliteit. Als zakenman zag J.T. Kalmar, die toen bijna veertig jaar oud was, de opportuniteiten die uit deze samenwerking konden voortkomen, zo werd hij het aanspreekpunt voor verlichtingsvragen onder de architecten van de Werkbund en werd steeds meer adviseur en uitvoerend participant van hun nieuwe architecturale projecten.

In 1928 werd J.T. Kalmar verkozen tot bestuurslid van de Oostenrijkse Werkbund, wat leidde tot verschillende functiegerelateerde reizen naar het buitenland en ook tot meer publiciteit.

In het economisch moeilijke jaar 1931 richtte Julius Theodor Kalmar zijn eigen bedrijf op, 'J. Metaalwerkplaats T. Kalmar' en dit natuurlijk in de omgeving van de Oostenrijkse Werkbund te Wenen. J.T. Kalmar wist het bedrijf in de naoorlogse- en wederopbouwperiode uit te bouwen tot een verlichtingsfabrikant met een modern designbewustzijn dat tot buiten de landsgrenzen gerespecteerd werd. Onder zijn leiding werden zo’n duizend lampmodellen ontworpen, die allemaal de Kalmar-filosofie weerspiegelen, goed doordacht, van hoge kwaliteit en voorzien van een prachtig vormgeving. Dat het jonge bedrijf slechts twee jaar na de oprichting al mocht uitkijken naar een bronzen medaille op de Triënnale van Milaan, bewees dat ze qua design op de goede weg waren.

In de zomer van 1932 werd de Weense Werkbundsiedlung voltooid, het meest ambitieuze project van de Oostenrijkse Werkbund. Onder leiding van Josef Frank werd een model woonwijk van zeventig volledig ingerichte huizen gebouwd, die vervolgens acht weken lang voor het publiek toegankelijk waren. Het project trok ongeveer 100.000 bezoekers. Een groot aantal gebouwen, ook die van niet-Oostenrijkse architecten, waren uitgerust met lampen van J.T. Kalmar. Dit betekende top publiciteit voor het jonge bedrijf en versterkte ook de link met het hedendaags moderne design van toen.

Josef Frank (met Joodse afkomst) was vanaf de beginperiode tot zelfs na zijn migratie naar Zweden in 1934, tijdens de moeilijke oorlogsjaren en dit tot aan zijn dood in 1967, een drijvende kracht achter 'Haus und Garten Werkstätten' en de ontwerpen van 'J. Metaalwerkplaats T. Kalmar'. Tijdens zijn leven in Zweden werkte hij voor het designbedrijf Svenskt Tenn. In 1965 won hij de Grote Oostenrijkse Staatsprijs voor de architectuur.

Tijdens de wederopbouwperiode werden onder Julius Theodor Kalmar nieuwe ontwerpen van de toen beroemdste Oostenrijkse architecten uitgevoerd. Dit leidde tot nieuwe samenwerkingen, in het bijzonder met Oswald Haerdtl, Carl Appel en Erich Boltenstern,

Karl Gruber
1930 - 2006

Behaalde in 1961 zijn diploma aan de Academie voor Toegepaste Kunsten, Industrieel Ontwerpen, Wenen. Karl Gruber werkte vanaf 1962 tot 1984 als ontwerper voor J.T. Kalmar. Hij nam verschillende keren deel aan de Triënnale in Milaan met zijn verlichtingscollectie voor Kalmar.

In 1962 begon een nieuw tijdperk in de geschiedenis van het bedrijf 'J. Metaalwerkplaats T. Kalmar'. De samenwerking met kunstenaar / ontwerper Karl Gruber integreerde de karakter- en succesvolle sculpturaal geïnspireerde ‘ijsglas’-producten van Kalmar. Deels werkte J.T. Kalmar toen ook samen met de Italiaanse Murano glaskunstenaar en ontwerper Carlo Nason, gekend van het Venetiaanse A.V. Mazzega. Naast ontwerp verrichtte Carlo Nason ook grafische werk voor Kalmar waaronder enkele catalogi.

Naarmate het bedrijf groeide, namen de omvang en reikwijdte van de contracten toe. En al snel produceerde het kroonluchters en grote installaties voor klanten als de Weense Opera, het Burgtheater, de nieuwe theaters in Linz en Salzburg en de Weense beurs. In de jaren zestig en zeventig raakte Kalmar steeds meer betrokken bij de productie van decoratieve glasobjecten. De mondgeblazen en gegoten elementen in reliëfglas van het bedrijf, oorspronkelijk ontworpen voor de retailmarkt, boden deze enorme decoratiemogelijkheden voor grote of kleine ruimtes. Als gevolg hiervan groeide de vraag naar Kalmar-installaties gestaag. Het bedrijf kreeg meer en meer bekendheid onder internationale design- en architectuurprofessionals.

In de jaren negentig verlegde de achterkleinzoon van de oprichter, Thomas Calice, de focus van het bedrijf naar internationale verlichtingsprojecten. Hij bouwde de eigen productlijnen van Kalmar af en concentreerde de middelen van het bedrijf op de productie van decoratieve, functionele en technische verlichtingsinstallaties. Het bedrijf heeft zich vanaf dan op dit gespecialiseerde gebied uitgebreid en produceert nu prestigieuze, op maat ontworpen en vervaardigde verlichtingsinstallaties over de hele wereld.

Kalmar heeft de afgelopen decennia grote verlichtingsinstallaties geproduceerd voor overheidsgebouwen en paleizen, musea, theaters, hotels en cruiseschepen. Deze projecten omvatten het presidentiële paleis van het Kremlin. De State Tretjakov Gallery in Moskou, het nieuwe Shanghai Grand Theatre. Hotels waaronder het Ritz Carlton in Berlijn, Doha en Osaka. Het Grand Hyatt in Dubai, het W-Hotel in Doha. Shangri-la hotels in Abu Dhabi, Peking en Suzhou. Het Hilton in Adelaide, Bahrein, Bangkok, Londen en Seoul en het Sheraton in Caïro, Frankfurt en Stockholm. Evenals cruiseschepen zoals de Voyager-, Freedom- en Genesis-klasse schepen van Royal Caribbean International en de RMS Queen Mary 2 en MS Queen Victoria van de Cunard Line. Naast de luchthavens van Dubai en Jeddah, de Burj Tower en het Qatar Education City Convention Center.

In samenwerking met Jonathan Browning Inc., een producent van hoge kwaliteitsverlichting voor interieurontwerpers en architectenbureaus, bood Kalmar Werkstätten, een submerk van Kalmar, voor enkele van hun Amerikaanse klanten reproducties aan van een serie van zeven historische ontwerpen gebaseerd op Kalmar-tekeningen. Hun uitgesproken, eenvoudige elegantie roept duidelijk de essentie en de geest van de Oostenrijkse Werkbund op. Kalmar zou deze ontwerpen ook in Europa, het Midden-Oosten en Azië op de markt brengen. Daarnaast heeft United Designers Ltd, een bekroond, multidisciplinair adviesbureau gevestigd in Londen, in 2009 een selectie van Kalmar-ontwerpen aangepast voor herlancering. In maart 2016 werd United Designers Ltd na 22 jaar activiteit ontbonden.

Vandaag bestaat Kalmar nog steeds onder de naam 'Kalmar Lighting'.
Dankzij hun technische expertise en projectmanagementervaring krijgen ze nu keer op keer uitdagende projecten toevertrouwd in de maritieme, hospitality, commerciële en private sector. Hun expertise op het gebied van scheepsbouwkunde heeft Kalmar tot de toonaangevende leverancier van grote structurele verlichtingsvoorzieningen voor de cruise-industrie gemaakt. Ze hebben al meer dan 80 schepen voorzien van verlichting en dit voor vele grote cruisemaatschappijen, waaronder Disney, Carnival, Royal Caribbean, Norwegian en meer.